Pierwotnie strażą pożarną (ogniową) nazywano oddział specjalizujący się głównie w walce z pożarami. Wraz z rozwojem tej formacji następowało rozszerzenie jej obowiązków o zmaganie się z innymi klęskami żywiołowymi.

Najstarszym ze znanych oddziałów wyspecjalizowanych w gaszeniu pożarów byli rzymscy Vigiles, zorganizowani w 6 r. n.e. przez cesarza Oktawiana Augusta. Andrzej Frycz Modrzewski pierwszy opracował zasady nowożytnego pożarnictwa. Pierwszą zawodową straż pożarną w Polsce powołał w roku 1752 w Ostrowie Wielkopolskim marszałek koronny Franciszek Bieliński. W 1805 roku istniała w Wolborzu grupa pożarowa.

Patronem straży pożarnej jest św. Florian, a więc w  dniu 4 maja obchodzony jest w Polsce Dzień strażaka. Od 1999 jest to również Międzynarodowy Dzień Strażaka.

 

Straż pożarna, dawniej straż ogniowa – zorganizowana formacja zajmująca się prewencją i walką z pożarami oraz pozostałymi zagrożeniami (innymi niż przestępczość) dla zdrowia i życia ludzkiego, dobytku oraz środowiska naturalnego. Do zadań straży pożarnej należy także usuwanie skutków klęsk żywiołowych i katastrof.

Do zadań specjalnych wykonywanych przez straż pożarną należy ratownictwo:

• biologiczne (sprowadzające się do neutralizacji czynników zakaźnych oraz ochrony ludności i zwierząt gospodarskich w czasie ataków terrorystycznych z użyciem broni biologicznej),
• chemiczne (sprowadzające się do neutralizacji czynników chemicznych oraz ochrony ludności, zwierząt gospodarskich i środowiska przyrodniczego w czasie ataków terrorystycznych z użyciem broni chemicznej, katastrof chemicznych i niektórych katastrof drogowych),
• medyczne (sprowadzające się do udzielania pomocy przed medycznej zanim przybędą te służby lub w miejscach, gdzie służby te dotrzeć nie mogą),
• poszukiwawcze (polegające na zlokalizowaniu i wydobyciu ludzi z zawalonych budynków w czasie katastrof budowlanych, trzęsień ziemi etc.)
• radiologiczne (sprowadzające się do ochrony ludności, zwierząt gospodarskich i środowiska przyrodniczego przed promieniowaniem jonizującym),
• techniczne
• wodne (sprowadzające się do wykonywania wszystkich niezbędnych działań na wodzie, jak i pod jej powierzchnią na obszarze wszystkich wód śródlądowych oraz rewirach jednostek portowych),
• wysokościowe.